Brief van Henk Dulfer aan zijn zoon Gerard
(juni 1977) a)

Lieve Gerard,
Vandaag (25/6) kwam je op 20 Juni afgestempelde brief in ons bezit. We waren er, zoals altijd, erg blij mee. Er stond veel nieuws in en was een welkome afwisseling met de met Lucie gevoerde telefoongesprekken en de komst van moeder naar Lucie op j.l. vrijdag. Moeder en ik hebben de laatste vier dagen heel veel gepraat. Er is, voor mijn besef althans, zoveel scheef gegroeid in de 30 jaar na mijn terugkomst, dat ik het niet meer zag zitten en geen raad wist. We zijn toen na mijn explosie uren en uren aan de praat geweest, waarbij veel van wat gebeurd is weer boven kwam. Ik heb enorm veel fouten gemaakt en moeder had de raad gekregen mij, vanwege mijn oorlogsverleden, te ontzien. Dat heeft ze consequent volgehouden. Van haar kant kwam er niet uit wat er had moeten uitkomen. En zo is het gekomen dat we eigenlijk in twee werelden leefden. Dat ging nog toen ik mijn werk en andere besognes had, maar na mijn ziekte was het in zekere zin voor mij fini. Gelukkig is de doorbraak nu gekomen en zijn we weer heel dicht bij elkaar gekomen en zullen we blij zijn, zoals moeder zegt, voor elke dag die ons nog gegeven wordt. Het is in mijn gedachtenwereld zo geweest dat alleen de eerste drie jaren gelukkig zijn geweest. Moeder zegt dat dat helemaal niet waar is, dat we samen veel plezier hebben gehad en van elkaar hebben gehouden. Voor mijn besef leefde ik alleen voor de kinderen en toen die hun eigen weg konden gaan (ik heb het heel erg gevonden dat ik niet meer voor Marian hoefde te zorgen) scheen ik klaar te zijn en kon ik wel verdwijnen. Ik heb nu heel goed begrepen dat dat helemaal fout is gedacht en ook fout is uitgekomen. Daarom ben ik zo blij dat er nog volop restauratie­mogelijk­heden zijn en dat we weer samen op de goede weg zijn. De oorlog heeft zo onvoorstelbaar veel leed gebracht zowel voor moeder als voor mij dat het een Godswonder is dat wij nog samen zijn en onvoorstelbaar blij zijn, dat deze nachtmerrie voorbij is. Dat we er tenminste samen over kunnen spreken en van elkaar kunnen aanvoelen wat ieder van ons gemist heeft en vooral hoe we verder moeten, voor onszelf, maar ook voor onze kinderen en kleinkinderen en allen met wie we in aanraking komen. Tot nu toe weten alleen Lucie en jij van hetgeen nu naar buiten kwam. Ik moet het gewoon laten bezinken en verder niets ondernemen dan telkens weer proberen elkaar vast te houden en lief te hebben. Juist een dag voor het grote treffen kwam of hoe je dat dan ook moet betitelen kwam van dr Bax de mededeling dat ik er uitstekend uitzag, dat hij niets fataals kon ontdekken en dat ik over een jaar mocht terugkomen. Op mijn toch nog altijd levende vraag of ik zou mogen autorijden gaf hij een volmondig 'ja'.

Wat er toen door me is heengegaan is nauwelijks onder woorden te brengen. Ik was dus weer zover, dat er een grote verbetering kon worden geconstateerd. Onbegrijpelijk. Ik was in gedachten eigenlijk bang om te ontwaken uit de apathie. Ik zou wel willen, maar ik had toch grote aarzelingen. En ieder die ik het vertelde was enthousiast. Zó ben ik het uiteindelijk ook een beetje of een heel beetje geworden. Jaap adviseerde me eerst een paar rijlessen te nemen. Eén is er nu achter de rug. Ik was hopeloos nerveus en kletste bijna aan een stuk door, net zoals het was toen ik 6 maanden "Einzelhaft" had gezeten.

Die rijles verliep goed. Ik heb eerst gereden via Ederveen, Lunteren, Otterlo naar hotel Westend bij Oosterbeek en toen naar huis, precies een uur. Morgen ga ik naar Arnhem, de stad in. Ik heb het vermoeden dat de instructeur (een gepensioneerd politieman, die Harma me adviseerde en die ik nog kende uit de tijd van Guus, me dan mijn gang wel zal laten gaan. Maar hoe en eventueel wat. Ik aarzel nog steeds, maar ik heb Jaap beloofd dat ik geen enkele beslissing zal nemen, voordat hij medio Juli van vacantie terug komt. We kunnen er dan eens samen overleggen en beslissen of ik tot aankoop zal overgaan of niet. En zo ja, wat? Jaap adviseert een VW, wat voor model dan ook, omdat die aansluiten bij wat ik vele jaren heb gereden. Zelf dacht ik aan een Daf, maar ieder beweert (en ook dat is me geheel ontschoten) dat ik daarop al die tijd gescholden heb. En iedereen herinnert zich dat. Gek dat in die tijd zoveel aan me is voorbij gegaan en dat ik er niets meer van weet en dat ik het nimmer ernstig heb ingezien, hoewel het dat wel was. Ook weer één van die vele dingen die uit mijn geheugen zijn verdwenen, nu of de laatste 30 jaar. Ik wacht dus maar rustig af, hoewel het me spanning geeft om nog niet te beslissen, samen in goed overleg met moeder, voor wie het ook een vreugde zal zijn als we er weer eens op uit kunnen gaan. Vooral dat "samen", dat is het belangrijkste. Het loopt allemaal nog zo schots en scheef door elkaar, maar ook dat zal wel goed komen als ik maar weer wat rustiger wordt na al die jaren van emoties en vreselijke tekortkomingen. Maar, Gerard, houd met ons maar goede moed. Laat me nog een goede man zijn en een meelevend vader, die niet de eerste viool wil spelen, maar op zijn leeftijd wat retireert en het overlaat aan belangrijker figuren en het allereerst en allermeest overlaat aan Hem, die gezegd heeft 'Ik zal u niet begeven en ik zal u niet verlaten'. Daarop was van het begin van mijn gevangenschap mijn hoop gevestigd. Ik heb Hem vaak losgelaten, maar Hij heeft me nooit losgelaten, al dacht ik dat meer dan eens. Jij heel veel sterkte in je werk. Sorry dat ik teveel over me zelf praatte. Ook daarin komt hopelijk verbetering. Hartelijke groeten van moeder en mij, die al mijn brieven aan jou en Lucie steeds las en van ons doen en laten op de hoogte bent. Vader

--------------------------------------------------------------------------------

a) Gerard was op dat moment op werkbezoek bij de University of Swaziland.

b): Dr Bax was de internist die hem behandelde na zijn hersenbloeding.